Sáng kiến truyền thông cộng đồng mấy năm qua đã đưa A Vương trở thành “nhạc trưởng” truyền thông với sự cam kết hợp tác của các chủ đầu tư thủy điện trên toàn hệ thống Vu Gia – Thu Bồn, nhằm giúp cộng đồng cư dân vùng hạ du phòng tránh giảm nhẹ thiên tai.
Sáng kiến truyền thông
Sau vài tháng xảy ra “sự cố” xả nước, đẫn đến hiện tượng ngập lụt sâu và rộng bất thường, gây nhiều tranh cãi ngay trong mùa lũ lớn năm 2009, Công ty CP Thủy điện A Vương (AVC) đã tiến hành ngay kế hoạch truyền thông cộng đồng tại Đại Lộc. Ông Nguyễn Văn Lê, Chủ tịch HĐQT Công ty CP Thủy điện A Vương cho biết, “sự cố” năm 2009 chính là bài học đắt giá để AVC thức tỉnh, mở rộng truyền thông cộng đồng, tìm kiếm sự thông hiểu và hợp tác phòng lũ từ chính quyền và người dân vùng ngập lụt, không để những sai lầm đáng tiếc của nhà máy hay sự bất cẩn của người dân trước thiên tai làm hại đến sinh mệnh cộng đồng. Sự phối hợp giữa chính quyền và doanh nghiệp 2 năm qua đã được cụ thể hóa bằng việc tiến hành đầu tư cho hệ thống truyền thông cộng đồng phòng tránh lụt bão bao gồm các pano, mốc thước, mốc vạch, hệ thống bản đồ, các tài sản liên quan… tiến tới lập một bản đồ ngập lụt cho khu vực. Mỗi xã được cấp một bản đồ có đánh dấu các mốc báo mức độ ngập theo mã định vị toàn cầu để quản lý mốc và kiểm soát mức độ ngập nhằm giúp cộng đồng nhận biết để phòng tránh. Sáng kiến đáng chú ý của AVC là mở các hội nghị truyền thông phòng tránh giảm nhẹ thiên tai tới cộng đồng học sinh và dân cư địa phương, đưa người dân tham gia giám sát công tác vận hành nhà máy thủy điện A Vương mùa lũ, đầu tư lập quy hoạch sơ đồ báo mức ngập tại các vùng thấp thuộc lưu vực…
Các chủ đầu tư dự án thủy điện ký cam kết truyền thông cộng đồng về phòng chống lụt bão. Ảnh: T.D
Trong 2 năm qua, ngoài việc trang bị 72 cột mốc báo ngập lụt cho 12 xã vùng hạ lưu, chuyển 1.000 áo phao đến các đội xung kích và các ban phòng chống lụt bão, thì việc phát 194 radio, 181 loa cầm tay cho các trưởng thôn thông tin tại từng thôn xóm về bão lũ và hướng dẫn cư dân địa phương cách sử dụng vật liệu thông thường tại địa phương để làm áo phao… hoặc chuẩn bị lương thực ngay mùa lũ “tự cứu mình trước khi chính quyền cứu” là cách làm khác và mới của AVC. Theo ông Lê, chính nỗ lực tự nghiên cứu, đầu tư chế tạo sản phẩm ứng phó lũ lụt từ những vật liệu rẻ tiền, bền… đã mang lại nhiều lợi ích cho cộng đồng. Hay sự minh bạch của A Vương từ sự giám sát của người dân trong quy trình xả lũ, tích nước của hồ chứa đã tạo sự đồng thuận. “Truyền thông cộng đồng đã đến được 18 xã của huyện Đại Lộc. Điều này thực sự cần thiết với người dân hơn là việc tăng dung tích phòng lũ và giải tỏa mối nghi ngờ từ phía nhân dân. Sự hợp tác từ hai phía này đã giúp người dân vùng hạ du đã có thể nâng khả năng phòng tránh, ứng xử hợp lý trong các tình huống lụt bão thực tế ” – ông Lê nói.
“Nhạc trưởng” trên hệ thống
Tại buổi tổng kết truyền thông phòng tránh giảm nhẹ thiên tai tại Đại Lộc ngày 2.8, các hiệu trưởng trường học, chủ tịch UBND các xã đã công nhận sáng kiến của AVC không chỉ trang bị cho học sinh mà cả phụ huynh đầy đủ những kiến thức cơ bản để giúp gia đình và cộng đồng về các kỹ năng ứng phó thiên tai. Những cuộc thi có nội dung phong phú thiết thực đã tác động rộng rãi toàn xã hội. Ông Cao Văn Nhạc, Chủ tịch UBND xã Đại Nghĩa cho biết, tất cả những đề nghị hợp lý của người dân trong việc hỗ trợ phòng tránh giảm nhẹ thiên tai đã được công ty ủng hộ. Nhưng người dân cũng đã đặt câu hỏi tại sao trên hệ thống sông Vu Gia – Thu Bồn có rất nhiều thủy điện nhưng chỉ có mỗi A Vương tiến hành công tác truyền thông này? Kỹ sư thủy lợi Lê Trí Tập, nguyên Chủ tịch UBND tỉnh cho rằng AVC đã biết gắn lợi ích của nhà máy với sinh mệnh của người dân. “Sáng kiến của A Vương chính là bài học và kinh nghiệm để các chủ đầu tư nhà máy thủy điện bậc thang khác trên hệ thống sông Vu Gia – Thu Bồn học tập, nghiên cứu, tham khảo để áp dụng vào thực tế cụ thể tại địa phương có công trình thủy điện một cách hữu hiệu” – ông Tập nói. Theo ông Mai Đình Lự, Phó Bí thư Huyện ủy Đại Lộc, xuất phát từ lương tâm và thái độ ứng xử đối với đời sống cộng đồng của người kinh doanh, nỗ lực truyền thông của AVC đáng để các nhà đầu tư khác phải suy ngẫm.
| Tiếp nối thành công hai năm qua, AVC dự định sẽ lắp đặt thử nghiệm hệ thống tự động báo mức ngập qua tin nhắn tại một số vị trí đặc biệt, tiến tới xây dựng bản đồ ngập lụt và kiểm soát mức ngập “online” khi có lũ lụt. Tất cả thủy điện sẽ phối hợp vận hành hồ chứa theo đúng quy trình vận hành liên hồ do Thủ tướng phê duyệt, lắp đặt hệ thống thông tin, cảnh báo xả tràn hồ A Vương, hoàn thiện xe lưu động và thử nghiệm thông tin, cảnh báo, mở hội nghị truyền thông tại các chợ. “Truyền thông luôn phải được tiếp tục và sáng tạo bằng ngôn ngữ của chính người dân. Nhân viên A Vương sẽ tới các chợ, nơi tập trung người dân để truyền thông rộng khắp tới cộng đồng về bài học và kinh nghiệm khả năng phòng tránh thiên tai bằng những gì tự có…” – ông Lê nói. |
Nhiều chủ đầu tư thủy điện có mặt tại cuộc họp này đã công nhận nỗ lực của AVC trong việc đầu tư công sức và tài chính, mở những cuộc truyềnthông cộng đồng đầy ý nghĩa. Ông Trần Văn Hải, Trưởng ban Quản lý dự án thủy điện 3 cho rằng AVC đã đầu tư thời gian và tiền bạc để tạo nên khối lượng công việc khá lớn là điều các chủ đầu tư thủy điện khác phải ngưỡng mộ. Việc làm của A Vương đã giúp tất cả cùng nói lên nỗi lòng của thủy điện. Hầu hết đều ủng hộ sáng kiến này của A Vương, cho rằng đây là bài học cần học tập. Thậm chí họ nói sẽ có khả năng thuê A Vương làm dịch vụ truyền thông này nếu như nhà máy thủy điện nào chưa đủ sức tổ chức mô hình. Tất cả đều mong muốn A Vương duy trì và phát triển truyền thông cộng đồng. A Vương sẽ trở thành “nhạc trưởng” trên toàn hệ thống, làm trung tâm cảnh báo, điều hành chung cho tất cả thủy điện trên hệ thống Vu Gia – Thu Bồn. Tất cả chủ thủy điện đã đặt bút ký cam kết mở rộng truyền thông cộng đồng, khởi đầu thí điểm trên hệ thống Vu Gia, sau đó mở rộng ra lưu vực Thu Bồn. Ông Đinh Hữu Tấn, Giám đốc nhà máy thủy điện Đắc Mi 4 cho rằng A Vương xứng đáng đại diện cho hệ thống thủy điện bậc thang Vu Gia – Thu Bồn. Các chủ thủy điện cam kết phối hợp, mở rộng truyền thông phòng tránh thiên tai để mang lại sự an toàn và thay đổi quan niệm của công chúng về lợi, hại của thủy điện. Đó là trách nhiệm của các chủ đầu tư!
