(TN&MT) – Sáng 9/6, tại không gian Phố đi bộ hồ Hoàn Kiếm, Hà Nội, Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc đã chính thức phát động phong trào chống rác thải nhựa trên phạm vi toàn quốc. Thủ tướng kêu gọi: “Ngay từ bây giờ, chúng ta cần có những hành động thiết thực, cụ thể để kiểm soát, ngăn chặn phát sinh rác thải nhựa, để người dân Việt Nam hiện tại và các thế hệ tương lai, con cháu chúng ta được sống trong môi trường trong lành, an toàn và bền vững”.
Lễ ra quân toàn quốc phong trào chống rác thải nhựa do Bộ TN&MT phối hợp với UBND TP. Hà Nội và Trung ương Đoàn TNCS Hồ Chí Minh tổ chức. Tham dự buổi lễ có Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc, Bí thư Trung ương Đảng – Chủ tịch Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam Trần Thanh Mẫn, Phó Thủ tướng Chính phủ Trịnh Đình Dũng cùng lãnh đạo các Ban, Bộ, Ngành Trung ương, Lãnh đạo các địa phương, đại diện các tổ chức chính trị – xã hội, các Tập đoàn, Tổng công ty, các tổ chức quốc tế và đông đảo học sinh, sinh viên và nhân dân TP.Hà Nội.
Dự Lễ ra quân về phía Bộ Tài nguyên và Môi trường có Bộ trưởng Trần Hồng Hà và các Thứ trưởng: Võ Tuấn Nhân, Trần Quý Kiên, Lê Công Thành cùng lãnh đạo đơn vị trực thuộc Bộ khu vực Hà Nội.
Không “tuyên truyền suông”, không “vận động chay”…
Đánh giá cao Phong trào – sáng kiến có ý nghĩa quan trọng mang tính toàn cầu này, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc bày tỏ sự vui mừng và đánh giá cao một số địa phương, doanh nghiệp, cộng đồng đã có những mô hình, sáng kiến, hành động thiết thực để giải quyết rác thải nhựa, thực hiện thúc đẩy việc giảm thiểu, phân loại, tái sử dụng, tái chế chất thải.
Thủ tướng hoan nghênh việc thành lập Liên minh các doanh nghiệp Chống rác thải nhựa và đánh giá cao những nỗ lực, sáng kiến của Bộ Tài nguyên và Môi trường, Ủy ban nhân dân thành phố Hà Nội, Trung ương Đoàn, Tôi hoan nghênh việc thành lập Liên minh các doanh nghiệp Chống rác thải nhựa và đánh giá cao những nỗ lực, sáng kiến, hành động cụ thể của Bộ Tài nguyên và Môi trường, Đoàn thanh niên, Hội phụ nữ, Hội nông dân, Ủy ban nhân dân thành phố Hà Nội các Bộ, ngành, trong xử lý vấn đề rác thải nhựa, tăng cường giáo dục về môi trường cho các cháu học sinh, thế hệ trẻ và đặc biệt là sáng kiến tổ chức Lễ ra quân, tuần hành ngày hôm nay.
Phát biểu tại Lễ ra quân, Thủ tướng cho biết: hiện nay, rác thải nhựa là vấn đề nhức nhối trên toàn cầu. Mỗi năm lượng rác thải nhựa do con người thải ra đủ để phủ kín 4 lần diện tích bề mặt Trái đất, trong đó 13 triệu tấn rác nhựa trôi nổi, đổ ra đại dương. Rác thải nhựa đang hàng ngày, hàng giờ tác động tiêu cực đến hệ sinh thái, môi trường sống, sức khỏe con người và sự phát triển bền vững của mỗi quốc gia.
Ở Việt Nam số lượng bao bì nhựa và túi ni lông sử dụng ngày càng gia tăng đe doạ nghiêm trọng đến môi trường đất, nước, không khí và đại dương. Nếu không có các giải pháp đồng bộ, kịp thời thì những tác động tiêu cực của rác thải nhựa sẽ gây những hậu quả nghiêm trọng, khôn lường.
Năm 2018, Liên hợp quốc đã phát động chủ đề “Giải quyết ô nhiễm nhựa và ni lông”, nhằm tuyên truyền, vận động, kêu gọi cộng đồng cùng thay đổi thói quen sử dụng sản phẩm nhựa dùng một lần, giảm thiểu ô nhiễm môi trường và bảo vệ sức khỏe con người. Trong khuôn khổ Diễn đàn Kinh tế Thế giới năm 2019, Nguyên thủ các nước, lãnh đạo các tập đoàn đa quốc gia đã cam kết mạnh mẽ về việc chống rác thải nhựa. Nhiều quốc gia trên thế giới đã có những hành động cụ thể để giảm thiểu và cấm sử dụng một số sản phẩm nhựa không thân thiện môi trường, đồng thời tăng cường tái chế, tái sử dụng chất thải nhựa. Cùng chung nỗ lực đó, Việt Nam tích cực đề xuất các sáng kiến và tham gia các cơ chế hợp tác toàn cầu, khu vực để giải quyết rác thải nhựa.
Với quan điểm nhất quán là phát triển kinh tế phải đi đôi với bảo vệ môi trường; kinh tế, xã hội và môi trường là 3 trụ cột cho Việt Nam phát triển bền vững và là nhiệm vụ trọng tâm của quá trình phát triển. Thủ tướng cho biết, Chính phủ đã ban hành và đang tiếp tục hoàn thiện hệ thống cơ chế, chính sách, giải pháp nhằm quản lý, kiểm soát ô nhiễm môi trường do rác thải nhựa, nhất là sản phẩm nhựa dùng một lần và túi ni lông khó phân huỷ. Thủ tướng Chính phủ cũng đã có thư gửi đến các cơ quan, chính quyền các địa phương, doanh nghiệp và toàn thể đồng chí, đồng bào cả nước kêu gọi toàn xã hội chung tay hành động chống rác thải nhựa.
Thủ tướng nhấn mạnh: Giải quyết ô nhiễm môi trường nhất là ô nhiễm do rác thải nhựa và túi ni-lon gây ra là nhiệm vụ cấp bách, đòi hỏi phải thực hiện thường xuyên, có sự chung tay của các cấp, các ngành, của toàn xã hội và của chính mỗi chúng ta. Để người dân Việt Nam hiện tại và các thế hệ tương lai, con cháu chúng ta được sống trong môi trường trong lành, an toàn và bền vững, ngay từ bây giờ chúng ta cần có những hành động thiết thực, cụ thể để kiểm soát, ngăn chặn phát sinh rác thải nhựa, không tuyên truyền suông, không vận động chay…
Người đứng đầu Chính phủ yêu cầu và đề nghị: Bí thư các Tỉnh uỷ, Thành uỷ, Chủ tịch Ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương, cơ quan trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các thành viên, các tổ chức đoàn thể …quan tâm, tích cực lãnh đạo, chỉ đạo, tổ chức các hoạt động chống rác thải nhựa.
Các cơ quan, đơn vị, tổ chức của nhà nước cần tổ chức thực hiện ngay các hoạt động cụ thể chống rác thải nhựa như: không dùng sản phẩm nhựa sử dụng một lần trong tổ chức các sự kiện của cơ quan, đơn vị và tiến tới không sử dụng các sản phẩm này trong các hoạt động thường nhật từ năm 2020; hạn chế sử dụng ngân sách để mua sắm các sản phẩm nhựa sử dụng một lần…
Mỗi cán bộ, đảng viên, công chức, viên chức nhà nước, nhất là các đồng chí đứng đầu cấp uỷ, các ngành, các cấp, đơn vị, cơ quan phải là những người đi đầu, gương mẫu trong việc nói không với túi ni lông, các sản phẩm nhựa sử dụng một lần.
Thủ tướng Chính phủ yêu cầu các bộ, ngành, địa phương, cơ quan, tổ chức tiếp tục đẩy mạnh truyền thông; thường xuyên phát động các phong trào phòng chống rác thải nhựa; xây dựng các tiêu chí bình chọn và công bố vinh danh, nhân rộng các mô hình tốt, cách làm hay, sáng kiến có giá trị, để cộng đồng doanh nghiệp, từng người dân nhận thấy lợi ích hạn chế rác thải nhựa.
Các cơ quan báo chí và các phương tiện truyền thông đại chúng cần tích cực tuyên truyền các nội dung liên quan đến việc hạn chế sử dụng túi ni lông, rác thải nhựa cho cộng đồng; phát hiện và biểu dương những tấm gương, mô hình, cách làm hiệu quả để tạo sức lan tỏa, thắp sáng nỗ lực chung của toàn xã hội. Tôi mong muốn các mô hình tốt như phong trào Chủ nhật xanh tại Huế, Không rác thải nhựa tại Hội An – Cù Lao Chàm, sử dụng sản phẩm tự nhiên để gói, bọc thực phẩm ở một số siêu thị… ngày càng được nhân rộng trên nhiều tỉnh, thành toàn quốc.
Thủ tướng giao Bộ Tài nguyên và Môi trường và các bộ liên quan tập trung rà soát hoàn thiện các quy định, chính sách phù hợp để hạn chế việc sử dụng các sản phẩm nhựa sử dụng một lần; khuyến khích, hỗ trợ phát triển, sử dụng các sản phẩm thay thế thân thiện với môi trường, thúc đẩy phân loại rác tại nguồn; thu hút đầu tư, ứng dụng phát triển công nghệ tiên tiến tái sử dụng, tái chế rác thải, rác thải nhựa. Khẩn trương đưa các cơ sở tái chế nhựa phân tán nhỏ lẻ vào các khu công nghiệp tập trung. Hạn chế và tiến tới chấm dứt việc nhập khẩu, sản xuất các loại túi nilon khó phân hủy.
Bên cạnh đó, Thủ tướng yêu cầu tăng cường đầu tư, nghiên cứu, ứng dụng công nghệ mới, hiện đại trong xử lý, tái chế chất thải nhựa và phát triển các sản phẩm, vật liệu thay thế, thúc đẩy nhanh nền kinh tế tuần hoàn ở Việt Nam. Tôi yêu cầu các viện, trường, nhà khoa học, các doanh nghiệp đẩy mạnh nghiên cứu, đổi mới, ứng dụng, phát triển và chuyển giao công nghệ về vật liệu thân thiện với môi trường thay thế các sản phẩm nhựa sử dụng một lần.
Đồng thời Thủ tướng yêu cầu tăng cường hợp tác quốc tế với các quốc gia trên thế giới, các tổ chức quốc tế chung tay hành động chống rác thải nhựa nhất là rác thải nhựa đại dương vì sự phát triển thịnh vượng chung của nhân loại và các quốc gia trên thế giới.
Hãy thực hiện từ những hành động nhỏ nhất
Để phong trào đạt hiệu quả cao, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc kêu gọi: Cộng đồng doanh nghiệp nâng cao trách nhiệm xã hội, cùng chung tay chống rác thải nhựa, tích cực tham gia phân loại, thu hồi, tái chế, tái sử dụng túi ni lông, sản phẩm nhựa sử dụng một lần; các cửa hàng, siêu thị, nhà hàng, khu du lịch, dịch vụ, khách sạn… không sử dụng túi ni lông, sản phẩm nhựa sử dụng một lần; khuyến khích người mua sắm tự mang bao bì, túi đựng sử dụng nhiều lần, sử dụng sản phẩm thân thiện với môi trường. Cần đặt quyết tâm chính trị cao, phấn đấu đến năm 2021 các cửa hàng, chợ, siêu thị ở các đô thị không sử dụng đồ nhựa dùng một lần; đến năm 2025 cả nước không sử dụng đồ nhựa dùng một lần.
Mỗi người dân, từng cộng đồng dân cư ngay từ bây giờ hãy thực hiện từ những hành động nhỏ nhất, thực hiện phân loại rác thải tại nguồn, thay đổi thói quen sử dụng sản phẩm nhựa và túi ni lông, góp phần bảo vệ môi trường sống cho chúng ta và các thế hệ mai sau.
Đoàn Thanh niên cộng sản Hồ Chí Minh tiếp tục phát huy vai trò xung kích, chủ động, sáng tạo, tích cực triển khai các phong trào, hoạt động sâu rộng trong thế hệ trẻ, nói không với rác thải nhựa. Từng bạn trẻ, đoàn viên thanh niên phải là hạt nhân tiên phong trong triển khai thực hiện các chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước, cùng gia đình, cộng đồng và toàn xã hội thực hiện hiệu quả việc chống rác thải nhựa.
Chính phủ trân trọng đề nghị Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, các tổ chức chính trị – xã hội, đoàn thể nhân dân cùng chung tay, đồng hành với Chính phủ và các cấp, cách ngành đẩy mạnh việc tuyên truyền, vận động và giám sát thực hiện, góp phần đưa các chủ trương, cơ chế chính sách về chống rác thải nhựa đi vào thực tiễn cuộc sống.
“Tôi mong muốn và tin tưởng rằng, với quyết tâm cao của cả hệ thống chính trị, sự nỗ lực, đồng hành của cộng đồng doanh nghiệp và sự chung tay, vào cuộc của mỗi người dân, chúng ta sẽ tiếp tục phát huy kết quả đạt được, khắc phục tồn tại, hạn chế, vượt qua khó khăn, thách thức, thực hiện thành công mục tiêu kiểm soát, ngăn chặn tiến tới không còn rác thải nhựa, góp phần cải thiện môi trường cho phát triển bền vững đất nước, đóng góp trách nhiệm cùng các quốc gia bảo vệ Hành tinh xanh sạch đẹp của chúng ta…” – Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc nhấn mạnh.
5 giải pháp, biện pháp trọng tâm của Hà Nội
Hưởng ứng lời kêu gọi của Thủ tướng, đại diện cho các tỉnh, thành phố trên cả nước tham gia phong trào chống rác thải nhựa, ông Nguyễn Đức Chung – Phó Bí thư Thành ủy, Chủ tịch UBND TP.Hà Nội cho biết: Nhận thức rõ tác hại của rác thải nhựa và tầm quan trọng của việc chuyển đổi sản xuất và tiêu thụ theo hướng các-bon thấp, tăng trưởng xanh, thành phố Hà Nội đã ban hành Kế hoạch hành động số 206/KH-UBND ngày 31/10/2018 nhằm thực hiện Chương trình sản xuất và tiêu dùng bền vững, trong đó, tập trung triển khai phổ biến nâng cao nhận thức về sản xuất, tiêu dùng bền vững các sản phẩm thay thế nhựa và túi nilon; xây dựng mô hình “các điểm kinh doanh xanh”; kết nối lĩnh vực phân phối- dịch vụ bền vững, thân thiện môi trường; xây dựng cơ chế ưu đãi cho các doanh nghiệp sản xuất các sản phẩm thân thiện môi trường;
Bên cạnh đó, Thành phố cũng đang triển khai Chương trình thí điểm phân loại, thu gom và tái chế Vỏ hộp sữa giấy thành các sản phẩm sinh thái an toàn tại các trường Tiểu học và mầm non trên địa bàn quận Hoàn Kiếm; chuỗi các cửa hàng café Highland tại Hà Nội đã ký cam kết phân loại và thuê tái chế cốc nhựa dùng một lần và ống hút nhựa…
Để thực hiện có hiệu quả các chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ tại Lễ ra quân hôm nay, Chủ tịch UBND TP Hà Nội Nguyễn Đức Chung cho biết Thủ đô sẽ tập trung triển khai ngay 5 giải pháp, biện pháp trọng tâm sau: Tổ chức Lễ ký Bản cam kết chống rác thải có nguồn gốc từ nhựa trong lĩnh vực sản xuất công nghiệp và phân phối tiêu dùng của thành phố Hà Nội và một số tỉnh, thành phố đến 100% các doanh nghiệp sản xuất và doanh nghiệp phân phối; mục tiêu đến ngày 31/12/2020, 100% các trung tâm thương mại, siêu thị không dùi túi nilon;
Nắm bắt tình hình các doanh nghiệp sản xuất kinh doanh, sử dụng rác thải nhựa trong lĩnh vực sản xuất công nghiệp và phân phối tiêu dùng để có các các hình thức tuyên truyền, nâng cao nhận thức về tác hại của các sản phẩm có nguồn gốc từ nhựa, túi nilon sử dụng một lần đối với môi trường, hệ sinh thái và sức khoẻ con người. Gắn kết các doanh nghiệp sản xuất với doanh nghiệp kinh doanh để chung tay vào cuộc trong công tác bảo vệ môi trường, từ khâu sản xuất cho đến tiêu dùng các sản phẩm thân thiện với môi trường trên địa bàn Thành phố;
Xây dựng và hoàn thiện chính sách hỗ trợ giới thiệu và tiêu thụ sản phẩm, bao gói, túi xách thân thiện với môi trường; đưa danh mục dự án đầu tư sản xuất sản phẩm nhựa tái chế, bao gói, túi xách thân thiện với môi trường vào danh mục các dự án khuyến khích đầu tư xã hội hóa…. Đồng thời, triển khai hiệu quả chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ tại văn bản số 3258/VPCP-KGVX ngày 23/4/2019 với mục tiêu thực hiện cam kết đến ngày 31/12/2020 giảm tối đa các cơ sở sản xuất bao bì tiêu dùng từ nhựa xuống thấp nhất;
Đẩy mạnh phát triển hạ tầng, dịch vụ thu gom, tái chế chất thải nhựa khó phân hủy sử dụng một lần và túi nilon khó phân hủy; nghiên cứu cơ chế chuyển giao công nghệ tiên tiến tái chế chất thải nhựa khó phân hủy sử dụng một lần và túi nilon khó phân hủy trở thành các sản phẩm hữu ích, thân thiện với môi trường; thực hiện các biện pháp phân loại chất thải tại nguồn;…
Nghiên cứu đề xuất cơ chế chính sách trình HĐND Thành phố về việc hỗ trợ cho các doanh nghiệp đóng, sản xuất túi lilon nhựa chuyển đổi công nghệ sang sản xuất các loại túi vải, túi giấy; chính sách hỗ trợ cho người dân để chuyển đổi thói quen từ dùng túi nilon sang túi bằng các chất liệu khác dùng nhiều lần.
“Bằng những hành động thiết thực và cụ thể nêu trên, Tôi tin tưởng rằng, với những chủ trương đúng đắn của Đảng và Nhà nước, sự nỗ lực chỉ đạo thực hiện của các cấp ủy đảng, chính quyền, sự chung tay hành động của mỗi người dân, cộng đồng doanh nghiệp và hỗ trợ tích cực từ các tổ chức quốc tế, Thành phố Hà Nội cùng với cả nước sẽ thực hiện thành công, có hiệu quả phong trào “Chống rác thải nhựa” góp phần giữ gìn và bảo vệ môi trường chung của chúng ta…” – ông Nguyễn Đức Chung nhấn mạnh.
Tiếp đó, Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc, Chủ tịch Ủy ban Trung ương MTTQVN Trần Thanh Mẫn, Phó Thủ tướng Trịnh Đình Dũng, Bộ trưởng Bộ TN&MT Trần Hồng Hà cùng các đồng chí Lãnh đạo và các đại biểu đi bộ tuần hành kêu gọi cộng đồng chung tay chống rác thải nhựa; cùng hoàn thiện bức tranh tập thể với thiếu nhi Thủ đô, thăm quan triển lãm ảnh và trao giải thưởng cuộc thi ảnh “Thử thách để thay đổi”. Cũng tại chương trình, 50 em thiếu nhi đã vẽ tranh chủ đề: “Em là tương lai Trái đất”, truyền đi thông điệp bảo vệ môi trường, chống rác thải nhựa.
