Điều tiết đủ nước phục vụ cho sản xuất và sinh hoạt của đồng bào hạ du, đồng thời phải tăng dung tích nước đón lũ,… là hai nhiệm vụ mà các hồ thủy diện khu vực miền Trung phải thực hiên song hành.
Lại một mùa hạn hán…
Theo Trung tâm dự báo khí tượng thủy văn Trung ương, tại các tỉnh miền Trung, trong đó có tỉnh Quảng Nam, từ đầu năm 2014 đến nay lượng mưa rất ít, thiếu hụt từ 50-90% so với bình quân các năm, nhiều nơi không có mưa, khô hạn diễn ra trên bình diện rộng, các hồ chứa không thể bổ sung nước cho nhau như những năm trước. Tại khu vực Nam Trung bộ này, dung tích các hồ vừa và lớn ở mức thấp dung tích trung bình đạt 33%. Nhiều dòng sông trơ đáy, người dân có thể đi bộ qua lại dễ dàng. Sản xuất nông nghiệp tại vùng hạ du Vu Gia – Thu Bồn trải qua thử thách vô cùng khó khăn về nguồn nước.
Ông Hồ Ngọc Mẫn, Trưởng phòng NN&PTNT huyện Đại Lộc cho biết thì vụ Hè Thu năm này, Đại Lộc có hơn 4300ha hoa màu thiếu nước trầm trọng, đối mặt với nguy cơ mất trắng. Tuy nhiên, nhờ sự phối hợp của địa phương với các hồ thủy điện điều tiết nước họp wlys mà vụ mùa của bà chon được đảm bảo, đặc biệt nhờ đợt mưa trong tháng 7 này mà sản lượng nông nghiệp của địa phương dự đoán sẽ thu hoạch ổn định như cùng kì các năm trước.
Việc điều tiết nước phục vụ sản xuất và sinh hoạt của đồng bào vùng hạ du lưu vực Vu Gia-Thu Bồn trong các năm qua luôn được thực hiện với sự phối hợp chặt chẽ giữa Sở NN&PTNT tỉnh Quảng Nam với các chủ hồ chứa thủy điện. Qua số liệu thống kê cho thấy lượng nước xả về hạ du luôn cao hơn dòng chảy tự nhiên đến hồ góp phần làm giảm hạn, chống xâm nhập mặn cho hạ du. Theo yêu cầu nước của địa phương vùng hạ du cho mùa kiệt 2014 thì, bắt đầu từ giữa tháng 5 Thủy điện A Vương phải xả 39m3/s, Sông Tranh 2 là 110m3/s và Đăk Mi 4 là 50m3/s. Thời điểm xả được thống nhất nhằm đáp ứng đúng dịp mùa vụ của bà con.
Nỗ lực giảm lũ hạ du
Vừa qua, Chính phủ ban hành Quy trình vận hành liên hồ chứa cho khu vực hệ thống sông Vu Gia – Thu Bồn (Sông Tranh 2, Đăk Mi 4, A Vương). Hiện nay, các hồ thủy điện này đang chuẩn bị vận hành Quy trình liên hồ mới. Ông Lê Đình Bản, Phó Tổng Giám đốc Công ty Cổ phần Thủy điện A Vương cho biết, Công ty đã khẩn trương xây dựng lại Quy chế phối hợp PCLB với địa phương tỉnh Quảng Nam, TP Đà Nẵng, huyện Đại Lộc và các hồ chứa trên cùng lưu vực. Bên cạnh đó, Công ty còn có dự kiến tuyên truyền, giới thiệu Quy trình mới này cho CBCNV và nhân dân hạ du Vu Gia – Thu Bồn, huyện Đại Lộc…
Thủy điện A VƯơng xả nước khi lũ về
Quy trình liên hồ chứa mới, có quy định về giảm lũ cho hạ du như, việc giảm mực nước đón lũ tại các hồ chứa trong lưu vực để tăng dung tích nước đón lũ. Theo đó, tổng dung tích phòng lũ của cả 3 hồ (A Vương, Đăk Mi 4, Sông Tranh 2) từ 126 triệu m3 nước được tăng lên gần gấp 3 lần: 345,14 triệu m3 nước. Nhìn vào con số trên, cho thấy, Quy trình liên hồ chứa mới này sẽ góp phần giảm lũ cho hạ du. Tất nhiên, nếu mưa lớn xảy ra trên toàn lưu vực, lượng nước dồn về hạ du Vu Gia – Thu Bồn lên đến khoảng vài tỷ m3, thì con số 345,14 triệu m3 dung tích phòng lũ của cả 3 hồ A Vương, Sông Tranh 2, Đăk Mi 4 cũng là nhỏ bé.
Vấn đề cần nghiên cứu là phải tìm ra phương án hợp lý để có thể tích đủ nước các hồ cuối mùa lũ nhằm phục vụ điều tiết nươc cho hạ du vào mùa kiệt. Một vấn đề nữa là dự án Thủy điện Sông Bung 4 đã tiến hành tích nước vào ngày 01/8 và chuẩn bị vận hành Nhà máy cuối tháng 9. Sông Bung với lưu vực là 2500m2, trong đó có sông A Vương 682 km2, trong khi đó lưu vực của Vu Gia khoảng 5100 km2, Vu Gia – Thu Bồn là 10.000 km2. Với tỉ lệ diện tích lưu vực khá lớn so với hệ thống Vu Gia – Thu Bồn, nhưng hồ chứa Thủy điện Sông Bung 4 đến nay mới có Quy trình vận hành đơn hồ, chưa được đưa vào Quy trình liên hồ hiện tại. Vì vậy, sắp tới cầ đề nghị Bộ Tài nguyên – Môi trường đưa hồ Sông Bung 4 (và cả Sông Bung 2) vào trong Quy trình liên hồ lưu vực Vu Gia – Thu Bồn.
Lưu vực Sông Bung màu đỏ
Theo Tạp Chí Điện lực (số 2, tháng 8/2014)
