Hiện tượng ENSO
Hiện trạng
Kỳ El Niño kéo dài và mạnh nhất kể từ năm 1950 đã chính thức kết thúc. Trạng thái khí quyển – đại dương toàn cầu đang dần quay trở lại trạng thái trung tính (không El Niño, cũng không La Niña) trong những tháng hè năm 2016.
Các quan trắc về nhiệt độ mặt nước biển tại khu vực trung tâm xích đạo Thái Bình Dương (NINO3.4) cho thấy bề mặt đại dương đã liên tiếp lạnh đi kể từ cuối năm 2015, chuẩn sai nhiệt độ mặt nước biển tại khu vực NINO3.4 giảm nhanh và ở mức 0,1oC tại thời điểm tuần đầu tháng 6/2016.
Dự báo
Theo dự báo của nhiều mô hình, chuẩn sai nhiệt độ mặt nước biển khu vực NINO3.4 sẽ tiếp tục giảm nhanh, gia tăng khả năng xuất hiện hiện tượng La Niña trong các tháng mùa thu năm nay.
Hệ quả của quá trình chuyển pha ENSO (từ trung tính sang La Niña) đối với chế độ thời tiết, khí hậu nước ta trong những tháng cuối năm 2016 đó là khả năng bão, áp thấp nhiệt đới (ATNĐ) sẽ kết thúc muộn, gió mùa đông bắc hoạt động sớm, và mưa lũ lớn xuất hiện với tần suất cao hơn năm 2015.
Trên biển, bão, ATNĐ có khả năng sẽ tập trung nhiều hơn trên các khu vực giữa và nam biển Đông. Trên đất liền, khu vực chịu ảnh hưởng trực tiếp của bão, ATNĐ có khả năng tập trung nhiều hơn tại các tỉnh từ Trung Bộ trở vào Nam Bộ; mưa, bão, lũ nhiều khả năng xuất hiện hơn trong thời kỳ tháng 8 đến tháng 12.
Nhận định xu thế khí tượng thủy văn sáu tháng cuối năm 2016
Bão và áp thấp nhiệt đới
Các phân tích và dự báo mới nhất cho thấy khả năng bão và áp thấp nhiệt đới trên khu vực Biển Đông sẽ ít hơn TBNN (TBNN khoảng 12-13 cơn/năm); trong đó sẽ có khoảng 4-5 cơn bão, ATNĐ sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến đất liền nước ta (TBNN khoảng 5-6 cơn). Bão, ATNĐ có khả năng xuất hiện nhiều hơn trong những tháng cuối năm, và tập trung nhiều hơn ở khu vực giữa và nam biển Đông, các tỉnh từ Trung Bộ trở vào phía nam.
Nhiệt độ, nắng nóng
Trong các tháng 7 và tháng 8, nhiệt độ trung bình trên phạm vi toàn quốc phổ biến cao hơn TBNN từ 0,5-1,0oC. Tháng 9 đến tháng 12/2016 nhiệt độ trung bình phổ biến ở mức xấp xỉ TBNN.
Các đợt nắng nóng ở Bắc Bộ và Trung Bộ sẽ còn xảy ra trong nửa cuối tháng 6 đến tháng 8/2016, tuy nhiên cường độ ít gay gắt và không kéo dài như các đợt nắng nóng trong năm 2015.
Lượng mưa, mưa lớn
Lượng mưa tại khu vực Bắc Bộ trong các tháng 7, 8, 9 ở mức cao hơn TBNN từ 5-15%; các tháng 10 và 11 ở mức thấp hơn TBNN từ 5-15%, riêng tháng 12/2016 có thể thiếu hụt từ 20-40%. Các đợt mưa lớn ở Bắc Bộ sẽ tập trung từ tháng 7-8/2016, cần đề phòng các đợt mưa lớn trong thời đoạn ngắn.
Thiếu hụt lượng mưa trong các tháng 7 và 8 tại khu vực Trung Bộ khả năng ở mức 10-20% so với TBNN; các tháng 9-11 ở mức cao hơn TBNN từ 10-30%; tháng 12 ở mức xấp xỉ TBNN. Tình trạng khô hạn, thiếu hụt lượng mưa ở khu vực Nam Trung Bộ sẽ còn tiếp tục kéo dài cho tới khoảng tháng 8-9/2016, tình trạng này dần được cải thiện khi mùa mưa được thiết lập trên khu vực. Nhìn chung, thời điểm bắt đầu mùa mưa năm nay ở Trung Bộ có khả năng đến sớm hơn năm 2015 nhưng vẫn muộn hơn mức trung bình nhiều năm.
Lượng mưa tại khu vực Tây Nguyên và Nam Bộ trong các tháng 7, 8, 9 và tháng 12/2016 ở mức thấp hơn TBNN từ 15-30%; các tháng 10 và 11 ở mức cao hơn TBNN từ 5-15%.
Khu vực từ Trung Bộ trở vào phía nam đề phòng các đợt mưa lớn trong thời gian các tháng cuối năm 2016, đặc biệt trong khoảng thời gian tháng 10 và tháng 11/2016.
Thủy văn Bắc Bộ
Mùa lũ chính vụ trên các sông Bắc Bộ có khả năng xuất hiện đúng theo chu kỳ TBNN với 2-3 đợt lũ lớn. Đỉnh lũ năm trên các sông phổ biến tương đương đỉnh lũ năm 2015: trên một số sông suối nhỏ khu vực miền núi đỉnh lũ có khả năng vượt mức báo động (BĐ) 3, các sông chính ở thượng lưu hệ thống sông Hồng-Thái Bình, sông Hoàng Long ở mức trên BĐ2 đến BĐ3, hạ lưu sông Hồng tại Hà Nội dưới mức BĐ1, hạ lưu sông Thái Bình tại Phả Lại ở mức trên BĐ1. Đặc biệt, lũ muộn có khả năng xảy ra tương tự như năm 2015. Do ảnh hưởng của mưa lớn cục bộ, khu vực nội thành thành phố Hà Nội sẽ xuất hiện vài đợt ngập úng cục bộ tại các vùng trũng. Lũ quét, sạt lở có khả năng xảy ra nhiều hơn so với năm 2015.
Thủy văn Trung Bộ và Tây Nguyên
Từ cuối tháng 6-8/2016, trên các sông ở Thanh Hóa và khu vực Tây Nguyên xuất hiện 1-2 đợt lũ vừa và nhỏ; các sông khác ở Trung Bộ có dao động nhỏ. Lượng dòng chảy các sông từ Thanh Hóa đến Hà Tĩnh có khả năng thấp hơn TBNN từ 30-60%; các sông từ Quảng Bình đến Bình Thuận và khu vực Tây Nguyên thấp hơn từ 40-65%, riêng các sông ở Khánh Hòa và Ninh Thuận thấp hơn 80-90%.
Hạ lưu một số sông ở khu vực Trung Trung Bộ, Nam Trung Bộ có khả năng tiếp tục xuất mực nước thấp nhất trong chuỗi số liệu quan trắc cùng thời kỳ hoặc thấp nhất lịch sử.
Tình trạng khô hạn, thiếu nước có khả năng sẽ lan rộng ra các tỉnh Trung Bộ và có khả năng kéo dài tới hết tháng 8. Xâm nhập mặn sẽ lấn sâu vào vùng cửa sông, ven biển các tỉnh ven biển khu vực Trung Bộ.
Mùa lũ năm 2016 trên các sông ở khu vực Trung Bộ và Tây Nguyên có khả năng xuất hiện muộn hơn so với TBNN. Đỉnh lũ năm 2016 trên các sông đều cao hơn đỉnh lũ năm 2015 và có khả năng như sau: các sông ở Bắc Trung Bộ ở mức BĐ1 – BĐ2, xấp xỉ đỉnh lũ TBNN; các sông từ Quảng Bình đến Bình Thuận và khu vực Tây Nguyên ở mức BĐ2 –BĐ3, xấp xỉ đỉnh lũ TBNN, đề phòng khả năng xuất hiện lũ lớn, lũ quét trên một số sông suối nhỏ.
Đỉnh lũ cao nhất năm 2016 trên các sông ở Thanh Hóa, Bình Thuận xảy ra vào tháng 9; trên các sông từ Nghệ An đến Quảng Bình và Tây Nguyên vào tháng 9 và 10, các sông từ Quảng Trị đến Ninh Thuận vào tháng 10 và 11.
Thủy văn Nam Bộ
Trong năm 2016, ít có khả năng xuất hiện lũ sớm tại đồng bằng Nam Bộ. Đỉnh lũ năm 2016 trên sông Tiền tại Tân Châu và sông Hậu tại Châu Đốc có khả năng xuất hiện vào nửa đầu tháng 10 và ở mức BĐ1-BĐ2, cao hơn năm 2015, thấp hơn đỉnh lũ TBNN.
Khí tượng thủy văn biển
Thời tiết trên biển, vùng ven bờ có khả năng diễn biến phức tạp hơn so với năm 2015. Nhận định gió mùa mùa hè năm nay yếu hơn so với TBNN, sóng trên biển Đông và vùng ven bờ cũng sẽ có xu hướng lặng hơn so với năm 2015 và TBNN.
Nguy cơ nước dâng do bão, ATNĐ từ nay đến tháng 12 sẽ cao hơn năm 2015. Ngoài ra, các đợt gió mùa đông bắc mạnh kết hợp với triều cường, sóng lớn sẽ tiếp tục là nguy cơ gây ngập lụt tại các khu vực trũng ven bờ và cửa sông, đặc biệt là vào thời kỳ cuối năm 2016.
