Ngày 03/3/2016 tại thành phố Đà Nẵng, Đoàn công tác Bộ Công thương do Thứ trưởng Hoàng Quốc Vượng làm trưởng đoàn làm việc với UBND tỉnh Quảng Nam, UBND thành phố Đà Nẵng và các đơn vị liên quan nhằm xác định kế hoạch vận hành của các hồ thủy điện và sử dụng nước trên hệ thống Vu Gia – Thu Bồn trong mùa khô 2016.
Quang cảnh buổi làm việc
Cùng tham gia với đoàn Bộ Công thương có ông Hoàng Văn Bẩy, Cục trưởng Cục quản lý Tài nguyên nước – Bộ TN&MT, đại diện Tập đoàn Điện lực Việt Nam, Trung tâm Điều độ hệ thống điện quốc gia, đại diện Tổng cục Thủy lợi – Bộ NN&PTNT làm việc với Phó chủ tịch UBND thành phố Đà Nẵng Phùng Tấn Viết, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Nam Huỳnh Khánh Toàn, lãnh đạo các sở Công thương, TN&MT, NN&PTNT của 2 tỉnh thành. Về phía thủy điện có đại diện thủy điện A Vương, Sông Bung 4, Sông Tranh 2, Đăk Mi 4 và các thủy điện khác trên hệ thống Vu Gia – Thu Bồn.
Thiếu nước và nỗi lo thiếu điện
Trong năm 2015, hiện tượng El Nino diễn ra làm cho mực nước tại các hồ thủy điện trên cả nước gặp nhiều khó khăn. Nhiều hồ thủy điện trong suốt mùa mưa không xuất hiện lũ như Ialy, A Vương, Sông Bung 4… Đối phó với tình hình đó, ngành điện đã tính toán và huy động các nguồn điện đắt tiền (nhiệt điện, dầu…) hạn chế huy động các nhà máy thủy điện để tích nước.
Ông Ngyễn Đức Cường – Giám đốc Trung tâm điều độ hệ thống điện quốc gia
Ông Nguyễn Đức Cường – Giám đốc Trung tâm điều độ hệ thống điện quốc gia (A0) cho biết, về công suất lẫn điện năng hiện nay thủy điện chiếm tỷ trọng 42% trong cơ cấu nguồn của hệ thống điện quốc gia. Với tình hình thủy văn không thuận lợi thời gian qua, lượng nước còn lại trong các hồ thủy điện là 23,7 tỷ m3, thiếu hụt hơn 10 tỷ m3 (so với mực nước dâng bình thường). Mặc khác, giai đoạn hiện nay bắt đầu xuất hiện thiếu điện cục bộ (thành phố Hồ Chí Minh) nên trong thời gian sắp đến việc cung cầu nội miền (miền Trung và miền Nam) về điện sẽ gặp nhiều khó khăn, cùng với đó sẽ tăng nguy cơ sự cố khi truyền tải cao từ miền Bắc vào miền Nam. Với thực trạng đó, để đảm bảo an ninh năng lượng, các thủy điện tại khu vực miền Trung cần phải có đủ nước để duy trì vận hành đảm bảo đến hết mùa khô. Ông Cường cho biết thêm, hiện nay đối với lưu vực Vu Gia – Thu Bồn các thủy điện chỉ vận hành đáp ứng theo yêu cầu nước của hạ du.
Cần cứu hạn theo hướng dài hơi
Đại diện Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh Quảng Nam, ông Trương Xuân Tý, Chi cục trưởng Chi cục Thủy lợi nhìn nhận việc vận hành liên hồ trên sông Vu Gia – Thu Bồn trong công tác chống hạn cho hạ du đến thời điểm hiện tại đều nằm trong tầm kiểm soát, điều hành đúng theo nguyên tắc của quy trình liên hồ. Việc điều tiết nước các thủy điện được tính toán sao cho mực nước tại Giao Thủy đạt mức nước là 1m, đây là mức nước đảm bảo nhu cầu bơm nước phục vụ sản xuất vừa là mực nước đảm bảo việc chống xâm nhập mặn cho sông Thu Bồn. Cũng chính nhờ nguồn nước dự trữ từ hồ thủy điện, tỉnh Quảng Nam đã nhiều lần chống những đợt nhiễm mặn nặng một cách dễ dàng.
Ông Trương Xuân Tý, Chi cục trưởng Chi cục Thủy lợi
Mùa hạn 2016 chỉ mới bắt đầu được 02 tháng (mùa cạn hệ thống Vu Gia – Thu Bồn được tính từ tháng 01 đến tháng 8 hàng năm), hiện nay 03/04 hồ thủy điện lớn được vận hành điều tiết chống hạn, nhưng theo ý kiến của Ông Hoàng Văn Bẩy, Cục trưởng Cục trưởng Cục quản lý Tài nguyên nước thì điều hành chống hạn theo Quy trình liên hồ 1537 cần mang tinh dài hơi. Việc vận hành các hồ cần tính toán theo một chu kỳ thời gian nhất định (10 ngày một lần) để có kế hoạch vận hành cụ thể cho từng nhà máy thủy điện. Cục trưởng Hoàng Văn Bẩy cũng lưu ý việc cân đối nguồn nước phục vụ nông nghiệp và sản xuất cần được tính toán linh hoạt và sát với thực tế nhất (hình thức lấy nước nông nghiệp và sinh hoạt khác nhau) đảm bảo tiết kiệm nước cho các hồ thủy điện. Trước đó, nhằm giải quyết nhanh chóng những vấn đề cấp bách đảm bảo nguồn nước cung cấp cho hạ du, Cục Trưởng Bẩy đã lập kênh thông tin (đường dây nóng) giữa Cục Quản lý Tài nguyên nước, Sở NN&PTNT thành phố Đà Nẵng, Chi Cục thủy lợi tỉnh Quảng Nam, A0 và 04 nhà máy thủy điện lớn này.
Cục Trưởng Hoàng Văn Bẩy
Vai trò vì mục đích dân sinh trong vận hành thủy điện được đặt trên lợi ích kinh tế, phát điện và Thứ Trưởng Hoàng Quốc Vượng nhìn nhận tình hình thiếu nước vào mùa hạn là hiện tượng khách quan. Việc điều tiết nước các hồ thủy điện phục vụ công tác chống hạn là việc làm mang tính cấp bách. Theo Thứ trưởng vận hành các hồ thủy điện cần đảm bảo hài hòa giữa phục vụ dân sinh; phát điện và lợi ích kinh tế của các chủ đầu tư thủy điện. Đối phó với mùa hạn 2016 này, Thứ trưởng yêu cầu các hồ thủy điện trên hệ thống Vu Gia – Thu Bồn cần vận hành theo nguyên tắc chung của Quy trình liên hồ 1537, bên cạnh đó UBND tỉnh Quảng Nam cần có những điều chỉnh linh hoạt theo thực tế, đúng thời điểm cần nước của hạ du; đồng thời phải có sự phối hợp chặt chẽ của các bên trong việc điều tiết nước.
Thứ Trưởng Hoàng Quốc Vượng tại buổi làm việc
Chủ tịch HĐQT – kiêm Tổng Giám đốc Nguyễn Trâm báo cáo Đoàn kiểm tra
Một số hình ảnh khác của buổi làm việc:
Phó Chủ tịch UBND thành phố Đà Nẵng ông Phùng Tấn Viết tại buổi làm việc
Phó Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Nam ông Huỳnh Khánh Toàn tại buổi làm việc
Box 1: Trên lưu vực sông Vu Gia – Thu Bồn có 6 thủy điện (tổng công suất là 870 MW) với tổng dung tích hữu ích là 1,18 tỷ m3; trong đó 04 hồ có khả năng điều tiết là các hồ A Vương, Đăk Mi 4, Sông Tranh 2, Sông Bung 4. Tuy nhiên, dù đã dừng phát điện theo yêu cầu của địa phương từ 08/12/2015 đến nay, mực nước hồ thủy điện A Vương vẫn thấp hơn yêu cầu của Quy trình vận hành liên hồ 1537. Đến ngày 01/03/2016 mực nước hồ A Vương là 370,14m so với yêu cầu là 374,2.m.
Box 2: Trước khi có Quy trình liên hồ 1537, việc điều tiết cứu hạn hạ du chỉ tập trung vào thủy điện A Vương. Phó chủ tịch UBND tỉnh Quảng Nam- Huỳnh Khánh Toàn khẳng định sự phối hợp chặt chẽ của thủy điện, đặc biệt là Thủy điện A Vương với địa phương đã thực sự góp phần chống hạn cho hạ du.
Box 3: Quy trình liên hồ chứa trên lưu vực sông Vu Gia – Thu Bồn được ban hành kèm theo Quyết định số 1537/QĐ-TTg ngày 07/9/2015 của Thủ tướng Chính phủ (cho cả mùa lũ và mùa cạn) (gọi tắt là Quy trình liên hồ 1537), và việc vận hành các hồ căn cứ theo thời kỳ sử dụng nước, mực nước tại Ái Nghĩa và Giao Thủy. Nếu hạn hán, thiếu nước, các nhà máy Thủy điện sẽ thực hiện vận hành theo Quyết định của Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Nam.
